Ferdinand Porsche Necə Bacardı

0
2610
Ferdinand Porsche Necə Bacardı

Bir avtomobil nəhənginin nümunə alınacaq əhvalatı ...

Ferdinand Porsche 1875- ci ildə Almaniyanın Behemya şəhərində doğuldu.
Atası yoxsul bir kran təmircisiydi. Uşaqlığında atasının yanında, əlində təmir çantasıyla çox vaxt işlərə getdi. Bu vaxt texniki işlərə qarşı marağı  artdı. Yalnız iş zamanı deyil, boş vaxtında da texniki və elektrik təmiriylə məşğul olurdu.
 
Liseyi bitirdikdən sonra Texniki Universitetin getmək istədi, lakin qeydiyatdan keçə bilmədi. Dinləyici şagird olaraq kənardan dərslərə qatıldı. Böyük bir diqqətlə dərsləri dinləyən Porsche irəlidə bahalı və keyfiyyətli bir avtomobil çıxaracağını haradan belə bilərdi ki? Bu gün belə ən məşhur, ən rahat və ən bahalı avtomobillərdən biri Porsche marka avtomobildir.O ki qaldı Wolkswagen tipli tisbağa avtomobillərini çəkən də, mühərrikindən içdən yanmalı yanacaq-hava qarışığını alovlandıran maşın hissəsini və şəklinə qədər çıxaran da əslində Ferdinand Porcshedir. Tısbağa, xalq avtomobili olaraq Hitlerə aid edilir. Hətta bu avtomobillərin dizaynını Hitlerin çəkdiyi deyilir, lakin bu böyük bir yalandır.
 
Porcshedə avtomobil marağı daha gənc yaşlarda başladı. Elektrik mühərrikləri istehsal edən bir firmada iş tapdı. Artıq 2 il işlədikdən sonra, o zamanın tanınan Şirkəti Lohner avtomobil şirkətində işə başladı. Burada öz dizaynı olan avtomobilini etmə fürsəti tapdı.
 
Elektrik mühərrikində yaxşıca ixtisaslaşan Porcshe, istənildiyi tərzdə yerləşdirilə oxlu elektrik mühərriki olan avtomobil istehsal etdi. Paris sərgisində öz çıxardığı bu tərz avtomobilləri sərgilədiyində hər kəs heyran qaldı. Bu avtomobillər Lohner- Porcshe olaraq tanındı.Elektrik mühərrikini benzinlə dolduran bir cür fərqli mühərrik yaradınca, mühərrik hissəsindəki  bir iki parçaya ehtiyac qalmırdı. Yenə o dövrün məşhur şirkətlərindən olan Daimler Avtomobil Şirkətində işə başlayan Porcshe, təyyarə mühərrikləri daxil olmaqla, ağır döyüş topları daşıyan vasitələrdə istehsal edirdi.
 
Hitlerin tərcüməçiliyin də edən  Ferdinand Porcshe, xalqın satın ala biləcəyi bir avtomobil hazırladı. Hitlerin ona əmr etdiyi tərzdəki avtomobilin şərtlərini söylədi: 100 km sürət 5 nəfərlik yer, 100 kmdə ən çox 8 litr benzin istehlakı, 1000 Marka altında satış qiyməti.
 
Wolks-xalq, wagen-vaqon (avtomobil) yəni xalq avtomobili Wolkswagen-böcək mənasına gələn Porcshe bu avtomobillərini çıxararaq o sahədə bir ilki yaratdı.Alman Nasyonel Sosialist Partiyasına üzv olub, oradan da SS-lərə qatılan məşhur Porsche avtomobillərinin sahibi Ferdinand Porsche, hərbi vasitə istehsalı də etdi. İkinci Dünya Müharibəsinin başlamasıyla buna ağırlıq verdi.Alman dövlətinin ən böyük Milli Şərəf Medalını aldıqdan sonra professor adı da qazandı. Hazırladığı Walkswageni, döyüş cipi və üzən vasitə tiplərində də çıxardı.
 
İkinci Dünya Müharibəsinda Hitlerin məğlubiyyətindən  sonra Porsche həbs olundu. Fransız həbsxanasına salındı. Lakin bir şey nəzərdən qaçırdı. Bu adam Yəhudi idi. Hitlerin məsləhətçisi olmasına və SS-lere qatılmasına baxmayaraq bu adam bir Yəhudi idi. Buna görə olsa gərək minlərlə zavallı günahsız insanların,uşaq,qadın-kişi,gənc-yaşlının yandırılmasına baxmayaraq Porsche pul cəriməsi alınaraq sərbəst buraxıldı. 65 yaşına gəldiyində özünü avtomobil fabrikinə həsr etdi. Oğlu Ferri də ona kömək etdi. İlk idman avtomobilini da bu vaxt bazara cıxardı.Hazırda Porsche maşınının mərkəzi kimi Ştutqard olaraq bilinir. O eyni şəhərdə, Şturqarda 75 yaşında vəfat etdi.
 
Ferdinand Porsche, Hitlerin Partiyası Nasyonel Sosialist İşçi Partiyasına üzv olmasında heç bir məqsədi olmadığını söyləmişdi. Edilən qırğınları da hər dəfə öz imkanları daxilində qarşısını almağa çalışdığını, hətta yaşayanlar arasında buna şahid olanların olduğunu, nəticədə özünün də bir Yəhudi olduğunu ifadə edərək bu bəyanatları vermişdir:
Heç bir zaman siyasətlə məşğul olmadım. Partiyaya üzv olmamağıma səbəb, maşın istehsalçısı olaraq məsləhətçi seçilməyimdir. Yalnız işimə gücümə baxdım. Bir adamın belə öldürülməsindən məsul deyiləm. Mən hər kəs üçün bir şeylər etməyə çalışdım. Heç bir zaman da Hitlerin etdiklərini qəbul etmədim. Heç bir zaman yahudi  əleyhdarı olmadım, olmağımda mümkün deyil. Çünki mən də yahudiyəm. Mənim ölkəm Almaniya üçün çalışdım...
 
Tərcümə etdi; Mehralıyeva Bəsti
 

ŞƏRH YAZIN