Xərçəng müəyyən bir toxuma və ya orqandakı zərərli hüceyrələrin idarəsiz bir şəkildə birləşərək şiş əmələ gətirməsidir. Xərçəng – bədənimizdə bir hüceyrənin günün birində böyüyüb çoxalması nəticəsində ortaya çıxan bir xəstəlikdir. Vücudun müxtəlif orqanlarında yarana bilər. Xərçəng olduğunu öyrənən adamın yaşadığı şok, inkar, hirs, kədər, qorxu kimi duyğulara zaman-zaman yoldaşlıq edən günahkarlıq duyğusu, həm xəstə,həm də xəstə yaxınlarının ruhi problemlər yaşamasına yol aça bilir.
Bu duyğular adamın iş və ictimai həyatı da daxil olmaqla, bütün həyatını təsir bir böhran vəziyyəti yarada bilir. Bu səbəblə xərçənglə döyüşdə psixoloji müalicənin çox əhəmiyyətli rol oynadığını ifadə edən Psixiatriya Eksperti Dr. Günəş Berk, xəstəliyin yaratdığı psixoloji vəziyyəti belə yekunlaşdırır:
"Xərçəngin həyatı təhdid edən əhəmiyyətli bir xəstəlik olması, xəstə qədər yaxınlarına da psixoloji baxımdan təsir etməkdədir. Xəstə üçün gələcək qayğısı,həyat ideallarının təhdid altında olması, güc və idarənin hər şeyə yetməyə biləcəyi gerçəyi, ictimai rolların dəyişməsi, orqan itkisi,ya da saç itkisi, bədən imici dəyişiklikləri, asılı və möhtac olma hissləri narahatlığa səbəb olar.
Xəstəliyin təsir orqanına bioloji təsirləri, xəstəlik qəbulu və tədqiq proseslərinin yorucu psixoloji təsirləri, müalicələrin yan təsirləri səbəbiylə də ruhi çətinliklər yaşana bildiyi bilinməkdədir. Bədbəxtlik, istəksizlik, həyatdan zövq almamaq, yuxusuzluq, yorğunluq, iştahsızlığın yanında narahatlıq hücumları, hirs keşikləri və ölüm qorxusu sıxlıqla bu prosesə yoldaşlıq edər. Bu müddətdə xəstəyə lazımlı psixoloji dəstək göstərilmirsə, xəstəliyin bədən üzərində yaratdığı təsirlərin idarəsi daha da güclənəcəkdir".
Ekspert onu da qeyd edir ki, psixoloji dəstək müalicə müvəffəqiyyətini artırır. Xərçəng psixologiyası ilə maraqlanan mütəxəssis həkimlərin hər xəstəyə xas təyin etdikləri dəstək müalicələri,xəstə və xəstə yaxınlarının bu çətinlikli müddəti daha asan sovuşdurmasını təmin edir. Dr.Günəş Berk xəstələrin psixoloji durumlarındakı yaxşılaşma və qazandıqları müsbət dünyagörüşünün,həyat keyfiyyətlərinin və müalicələrinin müvəffəqiyyət şansını da artırdığını vurğulayır. Xərçəng diaqnozu qoyulan insanın gələcəyə istiqamətli gözləntiləri, planları pozula bilər. O, həyatı üzərində sahib olduğu gücü itirdiyini hiss etməyə başlayır. Bunun nəticəsində, qorxu, qayğı, çarəsizlik kimi duyğular yaşaması da qaçılmaz olur. Bütün bunlar xəstənin psixoloji bir sarsıntı yaşamasına səbəb ola bilir.
Yeni hobbilər əldə edin;
Xərçəng xəstələri,həkimləri tərəfindən fərqli bir şəkildə yönləndirilmədikcə, mümkün olduqca həyatlarını əvvəllər olduğu kimi davam etdirməli və mümkünsə həyatlarına yeniliklər qatmalıdırlar. Bu yenilik daha əvvəl görülməmiş bir yerin görülməsi, yeni bir fəaliyyət əldə etmək,ya da yeni insanlar tanımaq ola bilər.
Depressiya və qayğı pozğunluğu;
Xərçəng xəstələrində ən çox görülən psixoloji pozğunluqlar depressiya və qayğıdır. Bu qayğılar səbəbiylə bir çox adam xərçəng diaqnozunu qəbul etməkdə çətinlik çəkir və xərçəng xəstəsi olduğuna inana bilmir.
Müsbət düşünmək;
Əgər bir xərçəng xəstəsi özünü davamlı bədbəxt hiss edirsə və əvvəllər zövq aldığı şeylərdən artıq zövq ala bilmirsə, professional kömək almalıdır. Əks halda, xəstə psixologiyasına girib həyata küsmək müalicəyə də mənfi bir şəkildə təsir edə bilir. Müsbət düşünmək immunitet sisteminə də müsbət təsir edir. Ancaq bu vəziyyətdə xəstənin "özümü heç pis hiss etməməliyəm, pis bir şey düşünməməliyəm" deməsi çox önəmlidir. Hər kəsin özünü səbəbli-səbəbsiz pis hiss etdiyi zamanlar ola bilər. Əhəmiyyətli olan pis hiss etdiyin zamanların mümkün olduqca azaldılmasıdır.
Artıq daha güclüsünüz;
Xərçəng xəstəliyi insanlara yalnız mənfi istiqamətdə təsir etmir. Xərçəng xəstələri bu xəstəliklə baş edərkən, fərq etməsələr də daha güclü bir insan olmağı öyrənirlər. Hətta müalicəsi bitən xərçəng xəstələri, həyatlarını əvvəlkindən də daha keyfiyyətli və zənginləşmiş bir şəkildə sürdürə bilərlər.
Korrektor:Əhmədova Sevinc