1. Cəza və itaət: Ənənə əvvəli dönəmdir. Qaydalara cəzalandırılmamaq üçün boyun əyilər, qaydaların doğruluğu əhəmiyyətsizdir.
2. Vasitəli əlaqə: Ənənə əvvəli dövrdür. Digər insanların da ehtiyacları fərq edilər, ancaq birinci planda özləri vardır.
3. Fərdlərarası uyğunlaşma: Ənənəvi dövrdür. Fərd xarici dünyaya və öz xaricindəki hadisələrə öz xaricindəki bir dünyagörüşündən yaxınlaşmağa başlayır. Artıq cəza almamaq yerinə başqalarını xoşbəxt etmək üçün də davranılır .
4. Hüquq və Düzən: Ənənəvi dövrdür. Əxlaqi davranış ətrafdakı əhəmiyyətli kəslərin gözləməsinə görə deyil, cəmiyyətin qanunlarına və normalarına görə formalaşır.
5. Sosial sözləşmə: Ənənə sonrası dövrdür. Ümumiyyətlə, ictimai normlarla dəyərlərə uyulur. İnsani dəyərlərlə zidd düşən qanuni tənzimləmələr dindirilir . Bunları rədd edə bilər. Qanunları demokratik dəyişməsini müdafiə edər.
6. Universal Əxlaq: Ənənə sonrası dövrdür. Adam əxlaq qanunlarını özü meydana gətirər. Bu prinsipləri pozan qanunlara uyğun gəlməz. Ədalət qanunun üstündədir. Fərdin hüquqlarına hörmət əsasdır.
Nəticə olaraq əxlaqın cəmiyyətin köklərindən biri olduğunu, ancaq fərdi azadlıqlara qəsd edə bildiyini söyləməliyik. Zaman və məkana görə çox dəyişik əxlaq anlayışları ola bildiyi kimi, əxlaqsızlıq anlayışı bundan tamam ayrı bir şəkildə araşdırılmalıdır . Bundan 400 il əvvəl köləliyə qarşı çıxmaq əxlaqsızlıq idisə, bu gün tam tərsi əxlaqsızlıqdır.
Korrektor: Əliyeva Aynur